Не дивно, що інколи одне і те ж саме слово польською звучить подібно до української. Наприклад, наше «будинок», польською – «budynek», або «птах» - польською «ptak». Звісно, це часто тішить, адже, здавалося б, суттєво полегшує вивчення іноземної – вона ж така сама, як твоя рідна!
Але… саме в цьому криється найбільша помилка, бо польська точно не така сама, а навіть через свою «подібність» до української може створити багато клопотів, особливо тоді, коли слова схожі, але мають зовсім різні, а часом і протилежні,значення. У цій статті виписую найпопулярніші пари слів, які дуже часто змушують моїх учнів попітніти, перш ніж napewnoзапам’ятати значення цих «однакових» виразів:
1. Zapomnieć-zapamiętać
Всi мої учні плутають між собою ці два чарівні дієслова. Чому чарівні? Бо необхідні, ми постійно щось "запам'ятовуємо" і про щось "забуваємо", тому вживаємо ці слова ну дуже-дуже часто! І часто помилково плутаємо їх між собою. А все через вплив російської - в російській мові є дієслово "запомнить", яке подібне до польського "zapomnieć", алe:
⠀
[zapomnieć] - [забути]
⠀
Mój brat powiedział mi kiedyś, że jeśli jesteś gotowa o kimś zapomnieć i nie walczysz o niego, tak naprawdę nigdy go nie kochałaś...
〰Carrie Ryan, Śmiercionośne fale
⠀[zapamiętać] - [запам'ятати]
⠀
Nie trzeba widzieć piękna, żeby je zapamiętać. Wystarczy zapamiętać zachwyt ludzi, którzy je widzieli.
〰Rider, z cyklu powieści "Spadkobiercy Przeznaczenia"
2. Plecy - плечі
Тут подібність у звучанні з українським словом, але це дуже часто створює проблеми для моїх учнів, тому наголошую:
[plecy] - [спина]
⠀
Тrzeba leżeć na plecach, by napatrzeć się niebu.
〰Ambrose Bierce
А от якщо ми хочемо сказати "плечі", то:
[плечі] - [ramiona]
⠀
Ramiona kobiety to granica jej mistycyzmu, a jej szyja, gdy się porusza, odkrywa tajemnice przygranicznego miasta – ziemia niczyja – w walce między umysłem, a ciałem.
3. Szampon - szampan
⠀
[szampon] - [шампунь]
⠀
Wszystkie wariactwa, choroby umysłu biorą się z szamponów. Szampon jest chemicznym świństwem, trucizną, wpłynie do oka i oko boli. A ludzie wcierają szampon we włosy, w delikatną skórę głowy, w mózg i szampon mózg przeżera. Włosy trzeba myć ziołami, nacierać mirrą i olejkiem różanym, by olejek pachnący spływał po włosach. Tak jak głowę Chrystusa namaszczała święta Maria-Magdalena i wiedziała co robi, miała piękne włosy aż do ziemi i Chrystus zmartwychwstał a Samson zginął. O!
〰Manuela Gretkowska, z książki [My zdies' emigranty]
⠀
[szampan] - [шампанське]
⠀
Kiedyś, jako bardzo młody jeszcze barbarzyńca, znalazłem się o czwartej nad ranem na Polach Elizejskich. Były puste; nagle zauważyłem niewielką sunącą ku mnie sylwetkę: „Allez, venez, Milord”, niemłoda kobieta o posturze i wyglądzie Edith Piaf kręciła przede mną zgrabne piruety i mówiła: „Ach, gdyby pan wiedział, drogi panie, ileż ja tej nocy wypiłam szampana. I jakże jestem szczęśliwa”. Mimo wczesnej pory pojąłem, że jestem – I presume – we Francji.
〰Marek Bieńczyk, [In vino fabula]
4. Szczególny - szczegółowy
[szczególny] - [особливий]
⠀
Umysł ludzki ma szczególny pociąg do przesady.
〰Napoleon Bonaparte
⠀
[szczegółowy] - [детальний]
⠀
Szczegółowo analizując płatki nikt jeszcze nie pojął piękna róży.
〰Anthony de Mello
5. Sałata - sałatka
[sałata] - [салат (рослина)]
⠀
Żółw porusza się z taką prędkością, jakąwystarcza do polowania na sałatę.
〰Terry Pratchett, z książki [Pomniejsze bóstwa]
⠀
[sałatka] - [салат (страва)]
⠀
Jak wiadomo, kobieta potrafi zrobić z niczego trzy rzeczy: kapelusz, sałatkę i awanturę.
〰Janusz Korwin-Mikke
⠀
6.Mąka - męka
[mąka] - [борошно]
⠀
Z takiej mąki są już zrobieni młodzieńcy na całym świecie, że choćby pokochali piękność pochodzącą prosto z nieba, w pewnych momentach będą ją zdradzać że służącą karczmarza.
〰Wolter
⠀
[męka] - [муки, страждання]
⠀
Skąd męka.
Cierpi człowiek, bo służy sam sobie za kata;
Sam sobie robi koło i sam się w nie wplata.
〰Adam Mickiewicz (z książki [Wybór poezyj])
6. Lek - lęk
[lek] - [лікарський засіб]
⠀
Spójrz na mnie - o to chciałabym cię poprosić. Porozmawiaj ze mną raz na jakiś czas. Znajdź lek na te łzy, bo naprawdę chciałabym odetchnąć. Choć raz w życiu.
〰Tahereh Mafi (z książki [Dotyk Julii])
⠀
[lęk] - [страх]
⠀
Modlitwa przemienia lęk w odwagę.
〰Paulo Coelho (z książki [Piąta góra])
7. Kierowca - kierownik
[kierowca] - [водій]
Proste są dla szybkich samochodów. Zakręty – dla szybkich kierowców
〰Colin McRae
⠀
[kierownik] - [керівник, директор]
⠀
Autorytet kierownika nie opiera się wyłącznie na jego kwalifikacjach zawodowych i wiadomościach fachowych, lecz również na umiejętnościach kulturalnego zachowania się i pozyskania szacunku u ludzi.
〰Penc Józef
⠀
8. Kierownica - kierowniczka
[kierownica] - [кермо]
⠀
Ludzie idący ulicą spostrzegali nagle, że za kierownicą jakiejś ciężarówki siedzi Amin.
〰Ryszard Kapuściński, (z książki [Heban])
⠀
[kierowniczka] - [страх]
Ona jest naprawdę bardzo utalentowaną kierowniczką!
9. Cel - cela
[cel] - [ціль, мета]
⠀
Cele są osiągane poprzez dyskomfort i ciężką pracę. Nie osiąga się ich, ukrywając się w przytulnym miejscu.⠀
〰Colleen Hoover
⠀
[cela] - [1. келія; 2. тюремна камера]
⠀
Młodsza siostra zapytała:
"Mamo, gdzie braciszek mój?"
"Brat twój w ciemnej celi siedzi,
Odsiaduje wyrok swój"
〰️Jerzy Warzyński
9. Pokój - spokój
[pokój] - [1. кімната]
⠀
Також може вживатися у значенні:
⠀
1a. [перемир'я (наприклад, між державами під час війни), мир]
⠀
1. Nie wychodź dziś z pokoju, nie popełniaj pomyłki...
⠀
〰Josif Brodski
⠀
1а. Nigdy nie było dobrej wojny i złego pokoju.
⠀
〰Benjamin Franklin
⠀
[spokój] - [спокій]
⠀
Також може вживатися у значенні [мир]
⠀
Spokój umysłu to pełen wrażliwości stan zakorzeniony w miłości i współczuciu
〰Dalajlama XIV
Тож, зберігайте спокій і запам’ятовуйте усі пари підступних слів! Я із задоволенням Вам у цьому допоможу.
